Koruyucu Hukuk

Çocuklara Özgü Tedbirler Nelerdir?

Çocuklar kimi zaman yanlış yönlendirmeler veya olumsuz sosyal çevreleri nedeniyle kimi zaman da bir olaya karışmadıkları halde sadece tanık olmaları sebebiyle adli sisteme dahil olabiliyorlar. Ulusal ve uluslararası sistemde korunmaya muhtaç ve desteklenme ihtiyacı duyan çocuklar için devletlerin çocukları koruma yöntemleri vardır. 

Ülkemizde çocuk haklarını düzenlemek ve çocukları korumak üzere 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu yürürlüktedir. Çocuk Koruma Kanunu, korunma ihtiyacı olan veya suça sürüklenen çocukların korunması için beş önemli tedbir öngörmektedir. Adli sisteme dahil olmuş çocukları tekrar tekrar örselememek için de çeşitli tedbirler alınmaktadır. Bu tedbirler suça sürüklenen çocuklar için de hem koruyucu hem de önleyici mahiyette tedbirlerdir. Bunlar danışmanlık, eğitim, sağlık, koruma ve barınma tedbirleridir.

Başvuru

Çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı, çocuğun annesi, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı birimlerinin ve Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya yargılama sürecinde, resen, çocuk hâkimi tarafından alınabilir.

Çocuklar hakkında tedbir kararı düzenlenmesi için soruşturma veya kovuşturma evresinde hakim ve Cumhuriyet savcıları tarafından adliyelerde görev yapmakta olan psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacılardan sosyal inceleme raporu hazırlanmasını ve ilgili tedbirlerin değerlendirilmesini talep edebilirler. Bu görevliler yaptıkları incelemeler ve görüşmeler ışığında çocuğun ihtiyaçları doğrultusunda raporlarında tedbir talebinde bulunabilirler.

Tedbir Çeşitleri

Çocuk Koruma Kanunu, korunma ihtiyacı olan mağdur veya suça sürüklenen çocukların korunması için beş önemli tedbir öngörmektedir. Bunlar, danışmanlık, eğitim, sağlık, koruma ve barınma tedbirleridir.

a) Danışmanlık tedbiri, çocuğun bakımından sorumlu olan kimselere çocuk yetiştirme konusunda; çocuklara da eğitim ve gelişimleri ile ilgili sorunlarının çözümünde yol göstermeye yönelik rehberlik sağlamayı amaçlamaktadır. Danışmanlık tedbirleri, çocuğun ailesi yanında korunmasını sağlamak veya çocuk hakkında verilen tedbir kararlarının uygulanması sırasında onu desteklemek ya da uygulanması muhtemel tedbirler hakkında bilgilendirmek amacıyla uygulanır. Danışmanlık tedbiri bazı sorun alanlarında tek başına riski azaltıcı bir müdahale olarak bazılarında ise, diğer tedbirlerin uygulanmasından önce veya diğer tedbirlerle birlikte, o tedbirlere destek vermek amacıyla uygulanır.

Danışmanlık tedbiri Milli Eğitim Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ilgili birimleri ve yerel yönetimler tarafından yerine getirilir.

b) Eğitim tedbiri, çocuğun bir eğitim kurumuna gündüzlü veya yatılı olarak devamına; bu şekilde eğitim alması mümkün olmayan çocukların evde eğitim almalarına, özel eğitim almaları gereken çocukların eğitsel ihtiyaçları doğrultusunda ilgili eğitim kurumuna devamına, kendilerine, ailelerine, öğretmenlerine ve okul personeline; uzman personel, araç gereç sağlanmasına yönelik tedbirler ile çocuğun iş ve meslek edinmesi amacıyla bir meslek veya sanat edinme kursuna gitmesine veya meslek sahibi bir ustanın yanına yahut kamu ya da özel sektöre ait işyerlerine yerleştirilmesine yönelik tedbirlerdir.

Eğitim tedbiri, Milli Eğitim Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ilgili birimleri tarafından yerine getirilir.

c) Bakım tedbiri, Bakım tedbiri, çocuğun bakımından sorumlu olan kimsenin herhangi bir nedenle görevini yerine getirememesi hâlinde, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri tarafından çocuğun resmî veya özel bakım yurduna yerleştirilmesi ya da koruyucu aile hizmetlerinden veya kurumun bu kapsamda yürüttüğü hizmet modellerinden yararlandırılmasına yönelik tedbirdir. Sağlık kontrolü ve tedaviye ilişkin hizmetlerden doğan tüm giderler Sağlık Bakanlığınca karşılanır.

Bakım tedbiri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yerine getirilir.

d) Sağlık tedbiri, çocuğun fiziksel ve ruhsal sağlığının korunması ve tedavisi için gerekli geçici veya sürekli tıbbî bakım ve rehabilitasyonu ile madde bağımlısı olanların tedavilerinin yapılmasına yönelik tedbirdir. 

Sağlık tedbiri, Sağlık Bakanlığı tarafından yerine getirilir.

e) Barınma tedbiri, yaşamını devam ettirmek için yeterli ve sağlıklı bir barınma yeri olmayan çocuklu kimselere veya hayatı tehlikede olan hamile kadınlar ile bunların çocuklarına uygun barınma yeri sağlamaya yönelik tedbirlerdir. Barınma tedbiri uygulanan kimselerin, talepleri hâlinde kimlikleri ve adresleri gizli tutulur.

Barınma tedbiri kararı verilen kimselerin, kolluk kuvvetlerince tedbir kararını uygulayacak Kuruma teslim edileceği hâllerde, bu kimselerin ilk sağlık kontrolü yapıldıktan sonra teslimi sağlanır. Bulaşıcı hastalığı olanların tedavisi Sağlık Bakanlığınca gerçekleştirilir. Sağlık kontrolü ve tedaviye ilişkin hizmetlerden doğan tüm giderler Sağlık Bakanlığınca karşılanır.

Barınma tedbiri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve yerel yönetimler tarafından yerine getirilir.

5395 sayılı Kanun İçin Tıklayınız.

Ailenin Korunması ve Şiddet Kapsamında Verilen Tedbirler Nelerdir?

Şiddete uğradıysanız veya şiddete uğrama tehlikeniz bulunuyorsa; ısrarlı takip mağduruysanız, aile bireylerinizden herhangi birine yönelik korunma ihtiyacınız varsa bu kişilere veya size yönelik şiddetin önlenmesi için tedbirler uygulanabilir. Aynı zamanda şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali olan kişiler hakkında da şiddetin önlenmesine yönelik tedbir kararları uygulanabilir. Tedbir kararları ilk defasında en çok 6 ay için verilebilir. Ancak şiddet veya şiddet uygulanma tehlikeniz devam ediyorsa bu kararlar tekrar tekrar uzatılabilir.

Mülki amir tarafından verilebilecek tedbirler nelerdir?

•Şiddet görüyorsanız size ve çocuklarınıza barınma yeri sağlanabilir,

•Hayati tehlikeniz varsa geçici koruma sağlanabilir,

•Geçici maddi yardım yapılabilir,

•Siz koruma altındayken çocuklarınız için dört ay, eğer çalışıyorsanız iki ayla sınırlı olmak üzere kreş imkânı sağlanabilir.

Aile mahkemesine başvurduğunuzda hakim tarafından verilebilecek tedbirler nelerdir?

•İşyeriniz değiştirilebilir. 

•Şiddet uygulayan kişi ile evli iseniz müşterek yerleşim yeriniz değiştirilebilir.

•Tapu kütüğüne ortak yaşanan konut için “aile konutu şerhi” konulabilir. Şerh ile eşlerden biri diğerinin rızası olmadan aile konutuna yönelik kira sözleşmesini feshedemez, satış yapamaz ve bununla ilgili hakları sınırlayamaz.

•Tanık Koruma Kanunu hükümlerine göre kimliğiniz ve ilgili diğer bilgi ve belgeleriniz değiştirilebilir.

Aile mahkemesi hakimleri tarafından verilebilecek önleyici tedbirler nelerdir?

Şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali olan kişinin;

•Şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmaması sağlanabilir.

•Birlikte yaşanan ortak konuttan veya bulunduğu yerden uzaklaştırılabilir ve ortak konut size tahsis edilebilir.

•Bulunduğunuz konuta, okula veya iş yerine yakınlaşması engellenebilir.

•Çocuklarla görüşmesi refakatçi eşliğinde yapılabilir, çocuklarla kişisel ilişkisi sınırlandırılabilir ya da tümüyle kaldırılabilir.

•Şiddete uğramamış olsanız dahi yakınlarınıza, tanıklarınıza ve çocuklarınıza yaklaşmaması sağlanabilir.

•Eşyalarınıza zarar vermesi engellenebilir.

•İletişim araçları ile sizi rahatsız etmesi engellenebilir.

•Bulundurması veya taşımasına kanunen izin verilen silahı varsa bunu kolluğa teslim etmesi sağlanır.

•Karşı taraf kamu görevi nedeniyle silah bulunduruyor olsa dahi bu silahını kurumuna teslim etmesi sağlanır.

•Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaması ya da bu maddelerin etkisindeyken size ve sizin bulunduğunuz yerlere yaklaşmaması; bağımlılığının olması hâlindeyse hastaneye yatmak dâhil, muayene ve tedavisi sağlanabilir.

•Bir sağlık kuruluşuna muayene veya tedavi için başvuru yapabilir ve tedavisi sağlanabilir.

Polis ve jandarma görevlileri tarafından alınabilecek tedbirler

•Acil bir durumda polis veya jandarmaya yaptığınız başvuruda hakkınızda barınma ve geçici koruma tedbirlerinden bazıları o anda alınabilir.

•Aynı şekilde, hâkim tarafından verilebilecek tehdit veya hakaret içeren söz ve davranışlarda bulunmama, uzaklaştırma, konutunuza yaklaşmama, yakınlarınıza, tanıklarınıza ve çocuklarınıza yaklaşamama gibi önleyici tedbirleri de alabilirler.

6284 sayılı Kanun İçin Tıklayınız.